Het hing in de lucht, maar toch komt het aangekondigde vertrek van werkgever en kippenvleesproducent Tyson Foods hard aan in Oosterwolde. „Ik ben boos dat het zo lang heeft moeten duren.”
De fabriek op het bedrijventerrein in Oosterwolde ligt er vrijdagochtend verlaten bij. Er staan een paar auto’s op de parkeerplaats. Het enige personeel dat er rondloopt werkt op het kantoor of voor de technische dienst. Medewerkers van de productie zitten thuis sinds een grote brand in december een deel van de fabriek in de as legde.
In het centrum van Oosterwolde hoef je niet lang rond te lopen om mensen te treffen die bij Tyson werken. „We hebben een mail gekregen dat we niet met de pers mogen praten, maar ik wil best wat zeggen als mijn naam er niet bij komt”, zegt een vrouw die al dertig jaar bij de kippenvleeswerker werkt. De laatste jaren was Tyson haar werkgever, daarvoor onder meer voorgangers Plusfood en Brasil Foods.
Door de brand zit ze al een paar maanden werkloos, maar wel betaald thuis. Een paar keer is ze naar de fabriek gekomen om schoon te maken. Een aantal collega’s werd ingezet voor vrijwilligerswerk (bomen oogsten) bij de Kale Duinen in Appelscha. „Ik heb wel spijt dat ik ben gaan schoonmaken. Dat deed ik uit loyaliteit en in de hoop dat we rond de zomer misschien wel weer aan het werk konden. In de hal waar wij werkten, was alleen wat rookschade.”
Te lang geduurd
In hotel Van der Valk in Assen kregen de medewerkers donderdag te horen dat de Friese productielijnen niet meer opgestart worden. Hoewel het fijn is dat er nu duidelijkheid is, had die mededeling wat de vrouw betreft wel eerder gemogen. „Een tijdje geleden moesten we de kastjes al leegmaken. Ik ben gewoon boos dat dit zo lang heeft moeten duren.”
Nu is het wachten op het sociaal plan, vertelt een man die er al 38 jaar werkt. „Ik heb daarbij het voordeel dat ik er al heel wat jaren werk. Het is verschrikkelijk om niet te weten waar je aan toe bent. Misschien is er een doorstart mogelijk via een ander bedrijf.”
Volgens de gemeente Ooststellingwerf woont twee derde van de 263 medewerkers in de gemeente Ooststellingwerf. De sluiting is dan ook het gesprek van de dag in Oosterwolde.
Weinig mensen willen met hun naam in de krant, omdat ze vrienden of familieleden niet in de problemen willen brengen. „Het lijkt me in elk geval niet goed voor Oosterwolde en omstreken”, zegt inwoner Agnita Ykema, die geen verwanten bij het bedrijf heeft werken. „Zo makkelijk wordt het voor die mensen niet om weer aan het werk te komen.”
Gedachten bij werknemers
Verderop loopt burgemeester Jack Werkman net een ommetje door het dorp. Laat op donderdagmiddag werd hij door de wethouder op de hoogte gebracht van het nieuws. „Heel triest”, zegt hij. „Mijn gedachten zijn nu vooral bij de werknemers en hun gezinnen. Natuurlijk is het voor ons als gemeente ook een aderlating voor de werkgelegenheid.”
Werkman heeft tevergeefs geprobeerd om de Amerikaanse leiding van Tyson Foods naar Oosterwolde te halen. Hij had graag met hen willen praten over de kansen die er volgens hem liggen in Ooststellingwerf. De burgemeester weet dan ook nog niet wat er gaat gebeuren met de productielocatie. „Het is nog vers, maar we willen wel kijken wat we als gemeente kunnen doen.”
Tyson Foods reageert vooralsnog niet op vragen van deze krant.
'Kijken of sluiten beste scenario is'
Voor vakbond FNV is nog veel onduidelijk rond de voorgenomen sluiting van de kipfabriek van Tyson Foods in Oosterwolde. ,,Er zijn allerlei scenario’s doorgerekend. Daar is dit nu uitgekomen.’’
Vakbondsbestuurder Eric Brouwer was donderdagochtend bij de personeelsbijeenkomst in Oosterwolde waar het personeel het slechte nieuws te horen kreeg. ,,Voor de meesten kwam het als een shock’’, vertelt hij. ,,Maar sommigen zagen het ook al wel aankomen.’’
Verschillende scenario’s
De toekomst van de fabriek en zijn 263 medewerkers was onzeker sinds een grote brand in december vorig jaar het volledige pand in de as legde. Sindsdien zijn door de Amerikaanse eigenaar verschillende scenario’s doorgerekend, weet Brouwer. ,,Daar is uitgekomen dat ze niet gaan herbouwen.’’
De plannen liggen inmiddels ter beoordeling bij de ondernemingsraad. ,,Zij toetsen nu nut en noodzaak van dit besluit.’’ Of het nog te keren is, weet de FNV nog niet. ,,De precieze details ken ik nog niet. Ik hoop daar vandaag meer over te horen. Maar we zullen verder moeten kijken of dit echt het enige scenario is of dat er nog andere mogelijkheden zijn. En we moeten gaan kijken naar een sociaal plan.’’
Overgenomen in 2019
Tyson Foods heeft het hoofdkantoor in Springdale in de Amerikaanse staat Arkansas en is een van de grootste vleesverwerkers ter wereld. Wereldwijd werken er 139.000 mensen.
De Amerikanen namen in 2019 de internationale tak van het Braziliaanse BRF over en kregen daarmee voor 340 miljoen dollar de fabriek in Oosterwolde, eentje in het Engelse Wrexham en vier in Thailand in handen. Het Engelse filiaal werd al snel na de deal gesloten. ,,Oosterwolde was nog hun enige productielocatie in Europa’’, zegt Brouwer.
In Oosterwolde is sindsdien flink geïnvesteerd. De Amerikanen trokken 50 miljoen euro uit voor een extra productielijn en om de fabriek te vergroenen. Er werden ook flink wat nieuwe medewerkers aangetrokken. Bij de overname werkten er nog rond de 140 mensen, nu zo’n 120 meer.
Wisselend perspectief op nieuwe baan
De arbeidsperspectieven voor de mensen die op straat komen te staan, zijn wisselend volgens Brouwer. ,,Er is natuurlijk nog steeds wel arbeidskrapte. Vooral de mensen met een technische achtergrond zijn wel goed bemiddelbaar. Maar veel mensen werken er ook al langere tijd. Voor hen kan het lastiger zijn om iets nieuws te vinden. Ze gaan een onzekere tijd tegemoet.’’
